Cel pracy:
Celem artykułu jest dyskusja nad możliwościami podejmowania pracy terapeutycznej ze sprawcami przestępstw seksualnych, u których zdiagnozowano niedojrzałość psychoseksualną. Poprzedza ją autorska propozycja kryteriów diagnozowania niedojrzałości psychoseksualnej. Rozpoznanie to występuje w opiniowaniu sądowym i praktyce psychologiczno-seksuologicznej, gdzie stawia się je w ramach wyodrębnionej w ICD 10, lecz niesprecyzowanej, kategorii F66.8 – Inne zaburzenia rozwoju psychoseksualnego.

Metoda:
Wskaźniki diagnostyczne wyłoniono definiując pojęcie dojrzałości seksualnej i ustalając a contrario cechy stanu, który poprzez ich nie spełnianie stanowi o niedojrzałości psychoseksualnej występującej u osoby dorosłej. W tym celu przedstawiono biologiczny, psychologiczny i społeczny sposób ujmowania dojrzałości i odniesiono je do eklektycznego modelu rozwoju seksualnego Bancrofta [1] integrującego mnogość tych perspektyw.

Wyniki:
W oparciu o trzy wątki rozwoju opisywane przez Bancrofta [1] zdefiniowano kryteria niedojrzałości: brak wykształconej tożsamości seksualnej, brak zdolności do sformułowania adekwatnej odpowiedzi seksualnej i brak zdolności do nawiązywania relacji diadycznych. Deficyty w tych obszarach w różnym stopniu dotyczą sprawców przestępstw seksualnych wobec dzieci.

Wnioski:
Praca psychologiczna ze sprawcami wykorzystania seksualnego dziecka powinna być poprzedzona wnikliwą diagnozą funkcjonalną, która określając obszary deficytowe ukierunkuje plan terapii. Rozwijanie dojrzałości seksualnej pozwoli sprawcom budować i wzmacniać nowe, bardziej adaptacyjne zachowania seksualne, a w efekcie może przyczynić się do obniżenia ryzyka recydywy. Diagnoza niedojrzałości psychoseksualnej z wykorzystaniem zaproponowanej klasyfikacji wymaga: 1. przyjęcia perspektywy integrującej różne aspekty rozwoju seksualnego, 2. odniesienia do wieku jednostki, 3. uwzględnienia wewnętrznego i zewnętrznego kontekstu występowania ocenianego zachowania seksualnego oraz 4. współpracy psychologa-seksuologa lub lekarza-seksuologa z lekarzami różnych specjalności.