Cel:
Celem niniejszego artykułu będzie przyjrzenie się zauważonej już w 1923 roku przez Freuda paradoksalnej reakcji pacjenta na proces terapii nazwanej przez niego negatywną reakcją terapeutyczną. W dostępnej literaturze psychoanalitycznej zwykło się ukazywać negatywną reakcję terapeutyczną jako zjawisko wynikające z określonej konstrukcji psychicznej pacjenta. W tym artykule postaram się ukazać ten fenomen jako zjawisko relacyjne – proces, w którym specyficzne przeżywanie i wynikające z niego zachowania pacjenta są w określony sposób doświadczane i mogą być odreagowane przez psychoterapeutę. Bezradności, wstyd bądź/i gniew stwarzają ryzyko wejścia terapeuty z pacjentem w sadomasochistyczną koluzję lub pokusę prowokowania przez terapeutę pacjenta do przerwania terapii. Wtedy zamiast zmiany oboje - psychoterapeuta i pacjent - nieświadomie dążą do rozwinięcia czegoś, co można określić negatywną reakcją terapeutyczną. Artykuł może stanowić pomoc w reflektowaniu tego typu sytuacji.

Metoda:
studia przypadków

Wyniki:
Korzystając z własnego doświadczenia klinicznego spróbowałem przedstawić teoretyczną koncepcję negatywnej reakcji terapeutycznej.

Wnioski:
W ostatniej części artykułu przedstawiam swoje spostrzeżenia dotyczące relacyjnych aspektów negatywnej reakcji terapeutycznej.